فهرست مطالب
🔹 مقدمه
در دنیای بلاکچین و ارزهای دیجیتال، فورکها (Forks) یکی از مفاهیم مهم و تأثیرگذار هستند. سافت فورک (Soft Fork) یکی از انواع فورک است که تغییراتی در قوانین شبکه ایجاد میکند، اما برخلاف هارد فورک (Hard Fork)، همچنان با نسخههای قدیمی بلاکچین سازگار (Backward Compatible) باقی میماند.
🔹 سافت فورک چگونه کار میکند؟
سافت فورک یک بروزرسانی نرمافزاری در شبکه بلاکچین است که قوانین جدیدی را اضافه میکند، اما همچنان اجازه میدهد که گرههای (Nodes) قدیمی شبکه بتوانند تراکنشها و بلاکهای جدید را شناسایی کنند.
📌 مثال:
فرض کنید بلاکچین یک قانون جدید تصویب کند که اندازهی بلاکها را از 2 مگابایت به 1 مگابایت کاهش دهد.
- گرههای جدید که این بروزرسانی را پذیرفتهاند، فقط بلاکهای 1 مگابایتی را میپذیرند.
- گرههای قدیمی همچنان میتوانند این بلاکهای کوچکتر را پردازش کنند، چون قانون جدید محدودکننده است و تغییری در ساختار اصلی شبکه ایجاد نمیکند.
✅ این یعنی شبکه به صورت یکپارچه باقی میماند و نیازی به ایجاد یک زنجیره جدید (مانند هارد فورک) نیست.
🔹 تفاوت سافت فورک با هارد فورک
| ویژگی | سافت فورک (Soft Fork) | هارد فورک (Hard Fork) |
|---|---|---|
| سازگاری | سازگار با نسخههای قدیمی (Backward Compatible) | ناسازگار با نسخههای قدیمی |
| تغییرات | محدود کردن قوانین موجود | تغییرات اساسی در پروتکل |
| نیاز به اجماع کامل | معمولاً اکثریت ماینرها کافی هستند | نیاز به اجماع کامل تمام گرهها |
| ایجاد زنجیره جدید | خیر | بله، یک بلاکچین جدید ایجاد میشود |
| مثالها | SegWit در بیتکوین، تغییر کارمزد در اتریوم | بیتکوین کش (Bitcoin Cash)، اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic) |
🔹 چرا سافت فورک انجام میشود؟
💡 ۱. افزایش مقیاسپذیری: برخی سافت فورکها باعث بهبود عملکرد شبکه و کاهش حجم بلاکها میشوند.
💡 ۲. بهبود امنیت: برخی فورکها برای برطرف کردن مشکلات امنیتی اجرا میشوند.
💡 ۳. کاهش هزینههای تراکنش: با بهینهسازی پروتکل، هزینه کارمزد تراکنشها کمتر میشود.
💡 ۴. اضافه شدن قابلیتهای جدید: بدون نیاز به جدا شدن بلاکچین و ایجاد ارز جدید، امکانات جدید به شبکه اضافه میشود.
🔹 نمونههای معروف سافت فورک
✅ Segregated Witness (SegWit) – بیتکوین
- این سافت فورک که در سال 2017 اجرا شد، با بهینهسازی ساختار تراکنشها باعث افزایش ظرفیت بلاکها و کاهش کارمزدها شد.
✅ Taproot – بیتکوین
- در سال 2021 فعال شد و باعث بهبود حریم خصوصی و مقیاسپذیری شبکه شد.
✅ EIP-1559 – اتریوم
- در سال 2021 اجرا شد و سیستم کارمزد گس (Gas Fee) را تغییر داد تا هزینه تراکنشها پیشبینیپذیرتر شود.
🔹 مزایا و معایب سافت فورک
✅ مزایا:
✔️ عدم نیاز به جداسازی شبکه و ایجاد ارز جدید
✔️ سازگاری با نسخههای قبلی
✔️ افزایش امنیت و مقیاسپذیری بدون ایجاد اختلال در شبکه
✔️ نیاز به حمایت کمتر از جامعه نسبت به هارد فورک
❌ معایب:
❌ نیاز به حمایت اکثر ماینرها برای اجرای موفق
❌ برخی کاربران ممکن است مخالف تغییرات باشند
❌ در برخی موارد، ممکن است نیاز به بروزرسانی کلاینتها باشد
🔹 نتیجهگیری
سافت فورک یک روش بهینه برای ارتقای شبکههای بلاکچینی است که بدون نیاز به ایجاد زنجیره جدید، قوانین شبکه را اصلاح و بهبود میبخشد. برخلاف هارد فورک، سافت فورک با نسخههای قدیمی سازگار است و کمتر باعث ایجاد اختلاف و چنددستگی در جامعهی کاربران میشود.